Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Nawigacja okruszkowa Nawigacja okruszkowa

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Bohdan Grell (1937-2022)

Bohdan Grell (1937-2022)

W dniu 27 października 2022 roku zmarł w Krakowie w wieku 85 lat doktor Bohdan Grell, emerytowany wykładowca naszego wydziału, znawca podstaw matematyki, teorii mnogości i teorii kategorii. Niezwykły człowiek i niezwykły matematyk.

W 1954 roku ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. Kazimierza Brodzińskiego w Tarnowie, gdzie był wychowankiem Zenona Zięby (1915-1986), nauczyciela wielu finalistów Olimpiady Matematycznej, absolwenta UJ i ucznia profesora Witolda Wilkosza. Jednym z tych olimpijczyków był właśnie Bohdan Grell, który w roku szkolnym 1952/1953 otrzymał wyróżnienie na IV OM, a rok później (1953/1954) zdobył pierwsze miejsce na V OM. W latach 1954-1959 studiował matematykę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Na ostatnim roku studiów był tą właśnie osobą, która postawiła na zebraniu studenckim wniosek o reaktywację istniejącego przez niemal dekadę jedynie „w podziemiu” Koła Matematyków Studentów UJ.


Doktoryzował się z podstaw matematyki w roku 1965 u profesora Andrzeja Mostowskiego w Warszawie. Po rocznym stażu na Faculté des Sciences d’Orsay w Paryżu podjął pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim. W latach 1981-1984 pełnił funkcję wicedyrektora Instytutu Matematyki UJ do spraw dydaktycznych. Przez dziesięć lat uczył w uniwersyteckich klasach matematycznych V Liceum Ogólnokształcącego imienia Augusta Witkowskiego w Krakowie, wychowując także olimpijczyków. Od 1968 roku był członkiem Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Został uhonorowany Złotym Krzyżem Zasługi oraz Medalem Komisji Edukacji Narodowej.


Na przełomie wieków zajął się także, wzorem swoich antenatów sprzed dwustu lat, Michała i Karola Gröllów, działalnością edytorską: „Wydawnictwo Bohdan Grell i córka” publikowało wtedy ciekawe pozycje z zakresu nauk humanistycznych.


Dr Bohdan Grell był matematykiem wszechstronnym, a przy tym pasjonatem matematyki, który wywarł istotny wpływ na jej pojmowanie przez liczne pokolenia studentów UJ, prowadząc przez wiele lat zajęcia z analizy, algebry, topologii, teorii kategorii, logiki i podstaw matematyki (w tym z teorii modeli). Wielu z ich uczestników mogłoby dziś, jak to zrobił niedawno profesor Paweł Idziak, nazwać go „swoim pierwszym mistrzem”. Jest też bodajże jedynym matematykiem na UJ, który doczekał się nawet na wpół żartobliwego pojęcia metodologicznego nazwanego od swojego nazwiska: grellizm.


Po profesorze Stanisławie Łojasiewiczu przejął (na przemian ze swoim krajanem i kolegą z zakładu, Edwardem Tutajem) dwuletni wykład z analizy matematycznej, który prowadził przez kilka lat, nadając mu jednak własny specjalny charakter, czerpiąc wiele z bourbakistowskiego podejścia do matematyki, ale też z konkretnych monografii: Dieudonnégo, Cartana czy Spivaka. W nieporównanie ścisły, niemal ascetyczny sposób prowadził słuchaczy od aksjomatów teorii mnogości do twierdzenia Stokesa, po drodze zaznajamiając ich z treściami nie mieszczącymi się raczej w tradycyjnym programie wykładów z analizy, w tym z szeroko prezentowaną teorią kategorii stanowiącą leitmotiv całego wykładu, a także na przykład z analizą niestandardową. Omawiał też w zunifikowany sposób, niejako „z lotu ptaka”, zagadnienia przedstawiane na innych przedmiotach, takich jak topologia, algebra czy algebra liniowa.


Znacznie głębiej a równie ściśle treści wykładów z analizy I i podstaw matematyki zostały ujęte w jego opus vitae, którym stała się „wspaniała i nietypowa” monografia z 2006 roku: Wstęp do matematyki. Zbiory, struktury, modele. Napisano o niej, że choć „miejscami czyta się ją trudno”, to po pewnym czasie lektura staje się „prawdziwą ucztą intelektualną”. I dlatego trochę może żal, że jego równie świetne wykłady z analizy II nie doczekały się wydania drukiem. Całkiem niedawno ukazał się w sieci zbiór zadań z rozwiązaniami jego autorstwa stanowiący uzupełnienie i rozszerzenie książki, ale od niej w gruncie rzeczy niezależny oraz dorównujący jej objętością i oryginalnością. Zawiera bardzo wiele zadań, jak pisał autor "trudnych, ciekawych i inspirujących", a dodajmy od siebie, że i pięknych.


Jednocześnie, zarówno jako wykładowca, jak też i jako wicedyrektor, stanowił Bohdan Grell niespotykany już dziś wzór solidności i rzetelności (we wczesnych latach osiemdziesiątych po każdym wykładzie z analizy wręczał studentom szczegółowe streszczenie napisane na maszynie), będąc jednocześnie człowiekiem nad wyraz skromnym i życzliwym, zawsze gotowym do pomocy innym. Był też zapalonym rowerzystą ‒ w czasach, gdy to jeszcze nie było modne, codziennie, póki mu na to zdrowie pozwalało, można było zobaczyć jak bez względu na pogodę i porę roku przemierza na rowerze drogę między swoim mieszkaniem i Instytutem Matematyki.


Msza święta żałobna po Bohdanie Grellu odprawiona zostanie w czwartek, 3 listopada 2022 roku o godz. 9:30 w kościele św. Jana Kantego w Krakowie. Uroczystości pogrzebowe rozpoczną się natomiast o godz. 11:00 przy bramie Cmentarza Bronowickiego na Pasterniku.
WS

 

Polecamy również
Pracowity marzec na Wydziale Matematyki i Informatyki

Pracowity marzec na Wydziale Matematyki i Informatyki

Marcin Sroka członkiem Akademii Młodych Europejskiego Towarzystwa Matematycznego

Marcin Sroka członkiem Akademii Młodych Europejskiego Towarzystwa Matematycznego

Stypedium Michała Jakuba Łyska dla Natalii Maślany

Stypedium Michała Jakuba Łyska dla Natalii Maślany

Marian Mrozek laureatem Nagrody Głównej PTM im. Hugona Steinhausa za rok 2023

Marian Mrozek laureatem Nagrody Głównej PTM im. Hugona Steinhausa za rok 2023

Widok zawartości stron Widok zawartości stron