Skip to main content

Web Content Display Web Content Display

Skip banner

Web Content Display Web Content Display

Historia

Krótka opowieść o długiej historii Wydziału

Astronomia i matematyka uprawiane były w Krakowie od chwili jego powstania w ramach Wydziału Sztuk Wyzwolonych. Szczególnie szybki rozwój tych dziedzin nastąpił po odnowieniu Studium Generale w 1400 roku i przekształceniu go w klasyczny czterowydziałowy średniowieczny uniwersytet.

W 1402 roku mieszczanin krakowski Jan Stobner ufundował katedrę astronomii i matematyki. W XV wieku uczeni z Akademii zyskali europejską sławę. Marcin Król z Żurawicy był znanym wykładowcą astronomii i geometrii. Marcin Bylica z Olkusza został astrologiem króla Węgier i współtwórcą akademii w Bratysławie. Jan z Głogowa i Wojciech z Brudzewa przeszli do historii nie tylko jako uczeni, ale również jako prawdopodobni nauczyciele Mikołaja Kopernika. Wśród absolwentów Akademii z tego okresu był też sławny astronom wiedeński Konrad Celtis. Nasz najsłynniejszy astronom Mikołaj Kopernik (1473-1523) studiował w latach 1491 - 1495 w Krakowie sztuki wyzwolone.

Złoty okres uniwersytetu trwa przez cały XV wiek aż do połowy XVI wieku. Potem nastąpił zmierzch świetności uniwersytetu spowodowany wieloma czynnikami. Zmiany na lepsze pojawiają się w drugiej połowie XVIII wieku. Wraz z próbami reformy państwa powstały projekty reformy Uniwersytetu.

Ważnym momentem w historii naszej uczelni jest reforma kołłątajowska wprowadzająca ważne zmiany organizacyjne. Sztuki Wyzwolone nabierają dużo większego znaczenia. Zreformowana uczelnia nosi od 1780 roku nazwę Szkoły Głównej Koronnej. Powstały dwa kolegia - moralne i fizyczne. W Kolegium Fizycznym pojawia się gabinet fizyczny oraz obserwatorium astronomiczne budowane przez Jana Śniadeckiego.

Od 1795, wraz z upadkiem państwa, Szkoła Główna Koronna przeżywa trudne chwile. W okresie kilku lat, w ślad za zmianami politycznymi, następują szybkie zmiany organizacyjne. W 1803 otwarto zreformowaną szkołę nazwaną Uniwersytetem Krakowskim. Ale to złe czasy dla Uniwersytetu, który traci polski charakter. Odchodzi Jan Śniadecki i inni znakomici uczeni z okresu reformy kołłątajowskiej. Rząd austriacki zamierzał zlikwidować uczelnię w 1810 roku, ale na ratunek przybył nam Napoleon. Po przyłączeniu Krakowa do Księstwa Warszawskiego - powraca polski charakter szkoły. Wraca ks. Hugo Kołłątaj. Uczelnię nazwano - Szkołę Główną Krakowską. W 1815 po Kongresie Wiedeńskim, powstaje Rzeczpospolita Krakowska. Zreorganizowaną w 1818 roku szkołę nazwano Uniwersytetem Jagiellońskim.

Okres rozbiorów nie sprzyjał rozwojowi nauk. Dopiero po roku 1865 dzięki pracom Franciszka Mertensa z analizy matematycznej i teorii liczb pierwszych odrodziła się krakowska matematyka, podniesiona na przełomie wieków na światowy poziom przez Kazimierza Żorawskiego i Stanisława Zarembę, późniejszego założyciela Polskiego Towarzystwa Matematycznego. Wielki rozgłos przyniosło Uniwersytetowi pierwsze w historii skroplenie tlenu w 1883 roku przez fizyka - Zygmunta Wróblewskiego i chemika - Karola Olszewskiego.

Druga połowa XIX wieku uważana jest za kolejny złoty okres w historii uniwersytetu. W tym okresie astronomia, matematyka i fizyka mieszczą się w ramach wydziału filozoficznego.

Rada Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1900 roku

Rada Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1900 roku
Można zidentyfikować na zdjęciu 3 osoby: August Witkowski - fizyk, rektor Uniwersytetu w latach 1910-1911; Kazimierz Żorawski - matematyk, rektor Uniwersytetu w latach 1917-1918; Maurycy Pius Rudzki - astronom.

Pierwsza połowa XX wieku to dobry okres dla naszego wydziału. W 1913 roku profesurę w Krakowie objął sławny już w świecie fizyk Marian Smoluchowski, współtwórca teorii kinetycznej materii. Znaną postacią był także Władysław Natanson, fizyk-teoretyk okresu międzywojennego. Szkołę naukową utworzył działający od 1919 roku astronom Tadeusz Banachiewicz, twórca rachunku krakowianowego i organizator badań gwiazd zaćmieniowych, po roku 1945 wielce zasłużony w odbudowie ośrodka krakowskiego.

Po drugiej wojnie światowej burzliwy rozwój fizyki związany jest z przyjazdem profesorów wileńskich: Henryka Niewodniczańskiego, twórcy krakowskiej szkoły fizyki jądrowej oraz znanych teoretyków Jana Blatona i Jana Weyssenhofa. Wykształcili oni grono fizyków, którzy osiągnęli znaczące wyniki w skali światowej. Do wymienionych już matematyków dołączyli ich równie wybitni następcy jak Franciszek Leja, Tadeusz Ważewski, Stanisław Gołąb oraz ich uczniowie Jacek Szarski, Andrzej Pliś i Zdzisław Opial.

W astronomii jeszcze za życia Banachiewicza rozwinięto nowy kierunek - radioastronomię.

Od 1945 roku do dnia dzisiejszego, struktura wydziałowa Uniwersytetu podlegała kilku zmianom organizacyjnym. W tym okresie z Wydziału Filozoficznego wyodrębnionych zostało pięć aktualnie istniejących wydziałów.

W dniu 1 września 2003 roku Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki został podzielony na dwa wydziały: Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej oraz Wydział Matematyki i Informatyki

Photogallery

Web Content Display Web Content Display